19/03/2024

RSS

Ι.Μ. Παναγίας Καταφυγιώτισσας


Το Μοναστήρι της Παναγίας Καταφυγιώτισσας είναι λαξευμένο μέσα σε βράχο στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, δυτικά του χωριού των Ανωγείων Σπάρτης και στη βορινή πλαγιά του ποταμού Κάκαρη.  Για να φτάσει κάποιος με αυτοκίνητο από τη Σπάρτη θα διανύσει μια απόσταση δεκατριών χιλιομέτρων.

Η ονομασία της Μονής συνδέεται με το απόκρημνο σημείο στο οποίο κτίστηκε. Σε διάφορες στιγμές της νεοελληνικής ιστορίας, οι χριστιανοί κατέφευγαν στον απρόσιτο αυτό βράχο, στον Οίκο της Παναγίας, για να βρουν ασφαλές καταφύγιο. Έτσι, όπως και σε άλλα μέρη της Πατρίδας μας, η Παναγία έλαβε την επωνυμία ‘’Καταφυγιώτισσα’’.

Πότε ιδρύθηκε η Μονή δεν είναι γνωστό, ούτε έχει σωθεί κάποια πληροφορία για τον ιδρυτή της. Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, η ίδρυσή της έγινε με θαυματουργικό τρόπο. Οι μαστόροι της τότε εποχής δεν μπορούσαν να στεριώσουν τον ναό στον απόκρημνο και σχεδόν κάθετο βράχο. Η αδυναμία αυτή τους ανάγκασε να κτίσουν το εκκλησάκι πιο ανατολικά, σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων περίπου, όπου χάσκει το άνοιγμα μιας μεγαλύτερης σπηλιάς του βράχου. Η Παναγία, όμως, θαυματουργικά διάλεξε τον τόπο μόνη Της. Για αρκετά πρωινά, όταν πήγαιναν οι μαστόροι να δουλέψουν, τα σφυριά είχαν εξαφανιστεί κατά μυστηριώδη και ανεξήγητο τρόπο. Από αόρατο χέρι μεταφέρονταν στο πρώτο σημείο του βράχου. Μετά από αυτό το επαναλαμβανόμενο θαυμαστό και αναπάντεχο γεγονός, οι δυσκολίες όχι μόνο δεν ανέκοψαν τις προσπάθειες των μαστόρων, αλλά τους έκαναν πιο τολμηρούς και επίμονους κι έτσι έκτισαν τον ναό στο αρχικό σημείο, που βρίσκεται και σήμερα.

Το Καθολικό είναι ναός ορθογώνιος, μονόχωρος, σπηλαιώδης με καμάρα στο δυτικό μέρος. Παλαιότερα υπήρχε και γυναικωνίτης σε σχήμα ‘’γάμα’’, ο οποίος σήμερα δε σώζεται. Ο ναός δεν έχει τρούλο, καθώς σκεπάζεται από το βράχο. Οι τοίχοι του είναι σοβατισμένοι. Ίσως να μην είχε αγιογραφίες. Πάνω από την είσοδο του Καθολικού υπάρχει μια επιγραφή «αρχαία και αγνώστου εποχής». Πιθανόν στη θέση του υπάρχοντος Ναού να υπήρχε άλλος, μικρότερος, ήδη από τα βυζαντινά χρόνια.

Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξη της Καταφυγιώτισσας είναι ένα πωλητήριο έγγραφο του 1800, το οποίο συντάσσει μοναχός της Μονής. Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Μονή προϋπήρχε του 1800. Το 1826 τα κελιά – όχι ο ναός – πυρπολήθηκαν από τους στρατιώτες του Ιμπραήμ. Το 1834 η Μονή με βασιλικό διάταγμα διαλύθηκε, καθώς δεν απαριθμούσε ικανό αριθμό μοναχών, και η περιουσία της περιήλθε στη δικαιοδοσία του Ελληνικού Δημοσίου. Το 1963, από ευλαβείς χριστιανούς της περιοχής, έγινα κάποιες εργασίες ανακαίνισης. Για ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, αρκετά χρόνια νωρίτερα, διακόνησαν το Μοναστήρι δύο μοναχές. Σήμερα προσκυνητές και ταξιδιώτες βρίσκουν στον ευλογημένο αυτό τόπο ψυχική γαλήνη, ενώ οι κάτοικοι των Ανωγείων, με επικεφαλής τον εφημέριο του χωριού, φροντίζουν κάθε ανάγκη του Μοναστηριού.

Η Ι.Μ. Παναγίας Καταφυγιώτισσας είναι αφιερωμένη στη Ζωοδόχο Πηγή, αλλά τα τελευταία χρόνια πανηγυρίζει, με λαμπρότητα και παρουσία πλήθους πιστών, κατά την εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.